Wonen zonder aardgas

Wanneer sluit de gaskraan?

In Ede willen we vóór 2050 afgesloten zijn van het aardgasnet. Dat gaat niet ineens, maar gebeurt in de loop van vele jaren, wijk voor wijk. Uiteraard krijg je dat lang van tevoren te horen. Ook vragen we bewoners mee te denken over hoe we zonder gas eten koken, onze huizen verwarmen en warm douchen.

Koken zonder aardgas

Best kans dat jij nog een gasfornuis gebruikt om op te koken. Dat kan gelukkig ook prima elektrisch. Het zuinigst is een inductiekookplaat. Kook je nu nog op gas, en is het tijd voor een nieuw fornuis? Dan is het slim om nu al te kiezen voor elektrisch koken. Dat is ook nog eens zuiniger en veiliger (geen vuur en geen kans op gasexplosies).

Verwarmen zonder aardgas

Vrijwel alle huizen worden nu verwarmd door een cv-ketel die draait op aardgas. Hoe kun je je voorbereiden op het sluiten van de gaskraan?

Is je huis slecht geïsoleerd?

Dan is het slim om te beginnen met isoleren. Isolatie loont altijd, hoe je je woning ook gaat verwarmen. Voor sommige oplossingen, zoals een warmtepomp, is uitstekende isolatie zelfs een voorwaarde.

Is je huis redelijk geïsoleerd?

Combineer dan alvast je HR cv-ketel met een hybride warmtepomp. Je woont niet helemaal zonder aardgas, maar je bespaart al behoorlijk op je gasrekening. Hiervoor kun je ook een flinke subsidie krijgen.

Is je huis goed tot zeer goed geïsoleerd, of laat je zelf een huis bouwen?

Dan kun je je huis verwarmen met een warmtepomp. Die haalt warmte uit de grond, de lucht of water en warmt dit efficiënt op via een soort omgekeerd koelkastprincipe. Een warmtepomp gebruikt wel stroom, maar veel minder dan wanneer je elektrische kacheltjes zou gebruiken. Belangrijk bij het gebruik van een warmtepomp is je warmteafgiftesysteem, je moet een woning hebben met een lage temperatuurafgiftesysteem zoals bijvoorbeeld vloerverwarming. Je kunt een eigen warmtepomp nemen, maar je kunt er ook een delen met je buren.

Je kunt gebruikmaken van een warmtenet. In Ede ligt in sommige wijken zo’n netwerk van warmwaterbuizen om huizen te verwarmen. Dit warme water komt bijvoorbeeld van fabrieken (opgewarmd koelwater) of uit de diepe ondergrond. Voor meer informatie kijk op de website van het Warmtebedrijf Ede.

Bekijk het overzicht van alle mogelijkheden en de aandachtspunten.

Warmtenet (biomassa)

Je kunt in sommige gevallen ook gebruik maken van een warmtenet. In Ede ligt in sommige wijken zo’n netwerk van warmwaterbuizen om huizen te verwarmen. Dit warme water komt onder andere uit biomassa (houtsnippers) en restwarmte (van bv. fabrieken). Voor meer informatie kijk op de website van het Warmtebedrijf Ede.

Biogas (groengas)

Misschien wordt het aardgasnet in sommige wijken geschikt gemaakt voor biogas (groengas). Dit is met kleine aanpassingen geschikt voor gewone cv-ketels en gasfornuizen. Groen gas is echter maar beperkt beschikbaar.

Douchen zonder aardgas

Ook voor warm water moet een andere oplossing komen als we op den duur van het gas af gaan. Een goede optie is een zonneboiler. De zon verwarmt het water, dat wordt opgeslagen in een geïsoleerd vat. Er zijn interessante subsidies voor de aanschaf van een zonneboiler. Andere mogelijkheden zijn een elektrische doorstromer (soort elektrische geiser) of een elektrische boiler. Deze apparaten zijn ook goed te combineren met een zonneboiler.

Nog veel meer informatie over aardgasvrij wonen vind je op de website van Hier verwarmt.

Veel gestelde vragen

Waarom moeten we aardgasvrij gaan wonen?

Ede gaat voor energieneutraal, dit betekent dat onze energievoorziening in 2050 volledig duurzaam moet zijn. Dat lijkt heel ver weg, maar het betekent dat we voor die tijd allemaal van het aardgas af moeten. Daarnaast gaat de gaswinning in Groningen sterk teruglopen. Op dit moment zijn bijna alle Nederlandse huizen nog aangesloten op het gasnet. Als we niet afhankelijk willen zijn van gas uit het buitenland moeten we overstappen op nieuwe manieren voor verwarmen en koken.

Hoe kunnen we verwarmen zonder aardgas?

Er bestaat een aantal duurzame alternatieven voor verwarmen:

Warmtenet
Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dat warme water wordt gebruikt om huizen te verwarmen. In Ede is een duurzaam warmtenet in ontwikkeling. Al 20.000 Edese woningen en bedrijven ontvangen groene warmte in plaats van aardgas. Deze groene warmte wordt opgewekt door de drie Edese bio-energie installaties. Via het op-één-na duurzaamste warmtenet van Nederland wordt deze groene warme naar de eindgebruikers getransporteerd.

Als mijn huis wordt aangesloten op het warmtenet, moet ik dan ook allemaal nieuwe radiatoren en een nieuwe cv?
Nee, de cv-ketel wordt vervangen door een warmte afleverset. De radiatoren kun je gewoon blijven gebruiken net als kranen, de thermostaat e.d.
Groen gas
Groen gas is een goed alternatief voor aardgas omdat de herkomst van het gas duurzaam is. De meest gebruikte vorm van groen gas is biogas. Er zijn ook nieuwe vormen van groen gas in ontwikkeling: synthetisch gas en waterstof.

Is biomassa wel groene energie? Verbranding en transport is toch vervuilend?
Het merendeel van de biomassa is afkomstig uit knip- en snoeihout uit de tuinen van Ede en omliggende gemeenten en komt uit stedelijk groenbeheer en agrarisch landschapsbeheer. Eenderde komt uit boslandschap: de prunusbestrijding door de gemeente Ede, en tak- en tophout zonder verder nut dat voortkomt uit regulier bosbeheer in de regio. Er komt geen biomassa uit het buitenland, en er wordt ook geen goed hout gebruikt dat bijvoorbeeld geschikt is voor meubels. De Bosbeheerders in Nederland zorgen er bovendien voor dat er voldoende resthout op de bosbodem achterblijft.

We hebben in Ede toch nooit genoeg biomassa om iedereen van duurzame warmte te voorzien?
Voor een slim groen warmtenet zoals in Ede is biomassa een stabiele startbrandstof die als basis dient voor andere bronnen. Binnenkort sluiten we restwarmte van de industrie en collectieve zonnewarmte aan op het warmtenet. Ook heeft Warmtebedrijf Ede een kansrijke bron voor diepe aardwarmte op Edes grondgebied opgespoord; zij is in afwachting van het verkrijgen van een vergunning. Andere bronnen zoals energie uit water of zelfs een toekomstige warmtebron als groene waterstof zijn technisch ook toepasbaar op het Edese warmtenet. Bij het aansluiten van deze extra bronnen, is biomassa dan nog slechts nodig bij een warmte-piekvraag in de winter, en indien nodig als duurzame back-up.
Elektrische oplossingen
Veel mensen zullen binnenkort op een elektrische manier gaan verwarmen. In de meeste gevallen gaat dit doormiddel van een warmtepomp. Een warmtepomp is een elektrische vervanging voor je cv-ketel. Eigenlijk is een warmtepomp een soort omgekeerde koelkast die je huis verwarmt met een lage temperatuur. Een warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht, bodem of grondwater en gebruikt die warmte voor verwarming en warm water. Een warmtepomp is efficiënt omdat hij weinig elektriciteit gebruikt om je huis mee te verwarmen. In combinatie met groene stroom is het een heel duurzaam alternatief voor aardgas. Omdat het met lage temperaturen werkt, is het wel heel belangrijk dat je huis goed geïsoleerd is en de warmte makkelijke verspreid kan worden, bijvoorbeeld doormiddel van vloerverwarming. Het mooie van elektrische oplossingen is dat je niet hoeft te wachten en van niemand afhankelijk bent zoals dat bijvoorbeeld wel het geval is bij een warmtenet.

Hoe gaan we dan koken?

Voor koken bestaan er al lange tijd elektrische alternatieven. Inductie is de meest veilige en energiezuinige optie.

Wie gaat het betalen?

Ik heb een koopwoning
Het is de woningeigenaar die het grootste deel van de kosten voor de ombouw, maar ook maandelijkse kosten daarna zal betalen. Hoe het kostenplaatje eruit ziet is erg afhankelijk van het alternatief. Aansluiting op een warmtenet bijvoorbeeld vergt een beperkte investering, maar daarna betaal je maandelijks kosten voor warmte. Een elektrische oplossing vergt een behoorlijk investering, maar daarna heb je misschien nauwelijks een maandelijkse energierekening meer.
Ik heb een huurwoning
Informeer bij je woningbouwcorporatie naar de plannen. Is er binnenkort bijvoorbeeld (groot) onderhoud gepland, wordt het aardgasvrij wonen hier in meegenomen? Uiteindelijk is het de woningbouwcorporatie die in de woning investeert en de ombouw naar aardgasvrij wonen voor een grootste deel zal betalen. Het is wel belangrijk om je als huurder te laten horen. Als je bijvoorbeeld een aansluiting op een warmtenet krijgt, betaal je wel maandelijks een rekening voor de warmte.

Waarom zou ik zelf een warmtepomp aanschaffen als er huizen aangesloten worden op het warmtenet, betaald door de gemeente?

Een warmtepomp en aansluiten op het warmtenet zijn twee totaal verschillende oplossingen. Met een warmtepomp en zonnepanelen kun je "zelfvoorzienend" worden, investeer je veel, maar heb je daarna (bijna) geen energielasten meer. Bij een warmteaansluiting is het net andersom, je hoeft minder te investeren, maar je betaalt wel elke maand warmte.

Waarom is de gemeente op zoek naar enthousiaste bewoners in de wijk?

Het gaat ten slotte om de woningen van bewoners in de wijk. De overheid vindt het belangrijk dat bewoners zelf nadenken over een alternatief. Als inwoner van een buurt ken je jouw omgeving het beste. Lokale burgerinitiatieven zijn een goede manier om de transitie naar een aardgasloze wijk te versnellen. Zo kan je nadenken over wat voor jou en jouw buren het beste alternatief is. Buurtgerichte oplossingen zijn effectief omdat veel oplossingen, zoals warmtenetten, niet voor individuele huizen geschikt zijn. Bovendien kunnen de kosten voor elektrische oplossingen vaak beperkt worden door samen met je buren te kijken naar het aanschaffen van zonnepanelen of een warmtepomp. Collectieve initiatieven zijn ook een goede manier om bewoners te laten samenwerken met de gemeente. Een goed voorbeeld hiervan is de Benedenbuurt in Wageningen.

Mijn cv-ketel is al oud en Ede wil op termijn alle woningen van het aardgas af hebben, wat moet ik nu doen?

Voor het uitfaseren van aardgas is een periode van ruim 30 jaar genomen. Inwoners wordt ruim van tevoren duidelijkheid gegeven over het moment waarop hun gaskraan wordt dichtgedraaid en welke alternatieven er zijn. De komende jaren wordt duidelijk welke wijk wanneer aan de beurt is. Bewoners die nu al van het aardgas af willen kunnen dat natuurlijk al doen. Voor iedereen geldt dat al wel nagedacht kan worden over het beter isoleren van de woning, of de overgang naar inductie koken. Die aanpassingen zijn altijd zinvol.

Op welke manier kan ik bij de aanschaf van een nieuwe ketel of warmtevoorziening al rekeninghouden met het afsluiten van het aardgas?

In alle gevallen geldt dat je alvast goed zou kunnen kijken of je huis wel optimaal geïsoleerd is. Wat voor een warmtevoorziening ook gekozen wordt, isolatie loont altijd. Verder zou je ook kunnen kijken naar een hybride oplossing (hybride warmtepomp).