Vraag en antwoord

Waarvoor gebruik ik aardgas?

Het gemiddelde aardgasverbruik van huishoudens is ongeveer 1.300 m3 per jaar. Hiervan gaat zo'n 80 procent naar verwarming en 20 procent naar warm water, vooral voor douchen. Een klein percentage wordt maar gebruikt om mee te koken.

Waarom en wanneer stoppen we met aardgas?

In het Klimaatakkoord van Parijs is de afspraak gemaakt om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Dat is nodig om klimaatverandering tegen te gaan. Daarom moet de CO₂-uitstoot in 2050 ongeveer 90% lager zijn dan in 1990.

Bijna iedereen in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en koken. Dat zorgt voor een flinke CO₂-uitstoot. In Nederland hebben we daarom afgesproken dat we stap voor stap naar een schone en duurzame toekomst gaan. In 2050 gebruiken we ook in Ede geen aardgas meer om huizen en gebouwen te verwarmen.

Hoe gaat de gemeente ervoor zorgen dat Ede in 2050 aardgasvrij is?

Met de Transitievisie Warmte maakt de gemeente inzichtelijk hoe we dat gaan doen. De visie laat het toekomstbeeld voor aardgasvrij verwarmen zien. Ede kent veel verschillende typen bebouwing. Daarom is er niet één oplossing. Voor de ene buurt is een collectief warmtenet de oplossing, voor de andere buurt een individuele oplossing zoals een warmtepomp. Daarnaast biedt de gemeente ook hulp met advies, subsidie en een duurzaamheidslening.

Wanneer gaat mijn huis of buurt van het aardgas af?

Eind 2021 heeft de gemeente de Transitievisie Warmte afgerond.We gaan stap voor stap naar aardgasvrij wonen en werken in gemeente Ede. De komende tien jaar focussen we ons op het isoleren van oude woningen en gebouwen (<1975) en waar mogelijk stappen we al over op een duurzaam alternatief voor aardgas. Een wijk of dorp zal nooit van het ene op het andere moment van het gasnet afgesloten worden. Dit proces zal meerdere jaren duren.

Aardgas is toch veel duurzamer dan andere fossiele brandstoffen?

Het klopt dat aardgas schoner is dan kolen of olie. Maar aardgas is niet duurzaam. Als wij de klimaatdoelstellingen willen halen, moeten we stoppen met het gebruik van alle fossiele brandstoffen, dus ook aardgas. Want ook bij de verbranding van aardgas komt CO₂ vrij.

Waarom moeten wij dit doen terwijl andere landen grotere vervuilers zijn?

Net als 195 andere landen heeft Nederland het klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Alle landen moeten dus hard aan de slag om de CO₂-uitstoot te verlagen en de temperatuurstijging onder de twee graden te houden. Dit betekent dat, net als Nederland, ook de grote vervuilers als China, de Verenigde Staten en India voor een grote opgave staan.

Klopt het dat de Duitse overheid aardgas juist stimuleert?

Omdat Duitsland zo snel mogelijk af wil van olieketels - die heel sterk vervuilen - is er ook een premie voor de vervanging van deze ketels door een hr-ketel of een warmtepomp, met name in gebieden waar al een gasnet ligt. Het is een logische tussenstap die snel veel kan opleveren. Het is vergelijkbaar met de subsidie in Nederland voor hybride warmtepompen, die ook deels op gas werken. Maar het is te kort door de bocht om de Duitse aanpak samen te vatten als van olieketels naar aardgas, want ook Duitsland gaat stoppen met fossiele brandstoffen. Lees hier meer over hoe dat zit.

Komt het allemaal aan op inwoners, of doen bedrijven ook mee?

Iedereen in Nederland moet zijn steentje bijdragen. Ook grote bedrijven en fabrieken moeten zich aanpassen. De industrie en de elektriciteitsbedrijven moeten tot 2030 samen ongeveer tien keer zo veel CO2 reduceren als de huishoudens en in 2050 moet hun uitstoot ook nul zijn.

Wat is de Transitievisie Warmte en wat staat erin?

De Transitievisie Warmte is een plan waarin staat hoe de gemeente uiteindelijk aardgasvrij kan worden. Hiermee geven we richting, zodat het voor iedereen duidelijk is hoe we de overstap naar aardgasvrij wonen kunnen maken. Elke gemeente in Nederland moet uiterlijk eind 2021 een Transitievisie Warmte hebben.

De Transitievisie Warmte laat zien wat per wijk of buurt de meest logische alternatieven zijn en wat er nodig is om uiteindelijk aardgasvrij te worden. In de Transitievisie Warmte staat ook in welke wijken of buurten we willen beginnen. Tot slot staat erin op welke manier we dat willen doen en hoe we iedereen daarbij betrekken.

Wat is mijn rol als inwoner?

Nu de Transitievisie Warmte is vastgesteld door de gemeenteraad volgen uitvoeringsplannen per wijk. In het wijkuitvoeringsplan bepalen we als gemeente samen met inwoners en andere gebouweigenaren welk alternatieve warmtevoorziening het beste past bij die wijk. Na vaststelling van het wijkuitvoeringsplan kan het nog 10 jaar duren voordat de wijk daadwerkelijk aardgasvrij is.

Wat is de rol van de gemeente?

De gemeente heeft van de Rijksoverheid de regierol gekregen in de warmtetransitie. Dat betekent dat wij de overstap naar aardgasvrij wonen in goede banen moet leiden. We maakten eerst een algemeen plan, de Transitievisie Warmte. Nu gaan we voor elke wijk een apart plan maken om uiteindelijk van het aardgas af te gaan. Dit doen we in overleg met iedereen die daarbij betrokken is: inwoners, woningcorporatie Woonstede, Warmtebedrijf Ede, andere bedrijven, maatschappelijke organisaties en netbeheerder Liander.

Waarom gaat gemeente Ede aan de slag met deze visie, terwijl steeds vaker blijkt dat het niet haalbaar en betaalbaar is?

In het Klimaatakkoord van Parijs is de afspraak gemaakt om de temperatuurstijging op aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Dat is nodig om klimaatverandering tegen te gaan. Daarom moet de CO₂-uitstoot in 2050 ongeveer 90% lager zijn dan in 1990. Bijna iedereen in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en koken. Dat zorgt voor een flinke CO₂-uitstoot. In Nederland hebben we daarom afgesproken dat we stap voor stap naar een schone en duurzame toekomst gaan. In 2050 gebruiken we ook in Ede geen aardgas meer om huizen en gebouwen te verwarmen.

Met de Transitievisie Warmte maakt de gemeente inzichtelijk hoe we dat gaan doen. De visie laat het toekomstbeeld voor aardgasvrij verwarmen zien. Het geeft bewoners, huis- en gebouweigenaren een eerste beeld van de stappen en het tijdpad richting aardgasvrij wonen. Ook wordt beschreven welke toekomstige warmtevoorziening(en) kansrijk zijn per buurt of wijk.

Wij delen de zorgen over de haalbaarheid en betaalbaarheid en zijn hierover in gesprek met het Rijk, samen met andere grote gemeenten. Voor gemeente Ede staat de haalbaarheid en betaalbaarheid van de overgang van aardgas naar duurzame alternatieven voorop.

Hoe wordt bepaald in welke volgorde de wijken van het gas af gaan?

We maken een technische analyse en vragen wat inwoners en relevante organisaties belangrijk vinden. Op basis daarvan kijken we in welke wijken of buurten het logisch is om te starten.

Is het isolatieniveau van een buurt een criterium om buurt te kiezen voor de transitie naar aardgasvrij?

Het isolatieniveau of eigenlijk de bouwjaren spelen mee bij het bepalen waar we het eerst aan de slag gaan en wat de aanpak wordt. Bij oudere, over het algemeen slecht geïsoleerde woningen is door isolatie veel energie te besparen en dus CO2 uitstoot te vermijden.

Hoe wordt een logisch alternatief voor aardgas in mijn wijk of buurt bepaald?

We maken een analyse van de buurten op basis van elementen als bouwjaar, woningtype, gasverbruik, type eigendom, en grootte van panden. Maar ook wordt er op gebiedsniveau gekeken naar de huidige en potentiële warmtebronnen, de ligging van het bestaande warmtenet, en de Startanalyse van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Hoe wordt er rekening gehouden met nieuwe warmtetechnieken?

De Transitievisie Warmte gaat uit van de huidige techniek en mogelijkheden. Wel wordt de visie elke vijf jaar herijkt, om zo met de laatste ontwikkelingen van de techniek mee te gaan.

Geldt de Transitievisie Warmte ook voor bedrijven?

De verwarming van kantoren, bedrijfspanden en maatschappelijk vastgoed (scholen, zorginstellingen etc.) valt ook onder de Transitievisie Warmte. Kantoren moeten bovendien al in 2023 energielabel C hebben en in 2030 energielabel A. De industrie valt buiten de Transitievisie Warmte, daar zijn aparte afspraken gemaakt over verduurzaming.

Hoe wordt er rekening gehouden met andere duurzaamheidsopgaven?

De Transitievisie Warmte focust zich op de warmtetransitie in de gebouwde omgeving. Maar er wordt in deze visie wel rekening gehouden met andere opgaven, denk aan de plannen voor zon- en windenergie op land in de Regionale Energiestrategie, of aan de opgave voor klimaatadaptatie.

Komt de focus straks te liggen op isolatie of meteen op aardgasvrij maken van woningen?

Vanaf 2022 gaan we aan de slag met de focuswijken. De prioriteit ligt in eerste instantie op isolatie maar als groepen gebouweigenaren aan de slag willen met alternatieven voor aardgas bekijken we dit ook.

Wat zijn mogelijke alternatieven voor aardgas?

Op hoofdlijnen zijn er drie alternatieven voor aardgas: een warmtenet, volledig elektrisch (all-electric) en duurzaam gas.

• Met een warmtenet kun je een hele wijk, buurt of flat in één keer aardgasvrij maken. Een warmtenet kan niet overal aangelegd worden.
• Bij volledig elektrische oplossingen wordt gewerkt met een warmtepomp per woning, bij voorkeur in combinatie met zonnepanelen om de benodigde elektriciteit op te wekken. Een voorwaarde hiervoor is dat de woning zeer goed is geïsoleerd.
• Voor woningen waar de eerste twee alternatieven niet haalbaar zijn, is duurzaam gas in beeld: groen gas of in de toekomst mogelijk waterstof. De verwachting is dat die pas ná 2030 een rol gaan spelen in het aardgasvrij maken van Nederland en bovendien beperkt beschikbaar zullen zijn voor woningen. In de tussentijd is een hybride warmtepomp voor deze woningen en gebouwen een manier om aardgas en dus CO2 te besparen.

Lees hier meer over de alternatieven voor aardgas.

Waarom is isoleren belangrijk?

Isolatie is de eerste stap bij het verduurzamen van je woning. Het energieverbruik moet namelijk flink omlaag. Met goede isolatie gaat heel weinig warmte verloren en heb je minder energie nodig om je huis te verwarmen. De temperatuur in huis blijft heel constant. In de winter blijft een goed geïsoleerd huis lekker warm, en in de zomer juist koel. Naast energie besparen zorgt isolatie dus voor een fijn en comfortabel huis. Bij lagetemperatuurverwarming, zoals met een warmtepomp, is isolatie zelfs de belangrijkste maatregel. Zonder vergaande isolatie krijg je het in huis met een verwarming op lage temperatuur niet goed warm. Wil jij je alvast voorbereiden op wonen zonder aardgas? Kijk dan naar de isolatiemaatregelen die je nu kunt nemen.

Welk energielabel is de norm om aardgasvrij te kunnen wonen?

Energielabels zijn een indicatie van hoe goed een woning is geïsoleerd. Maar een label zegt niet alles. We hanteren twee praktische normen. De ambitie is dat woningen naar de Landelijke Standaard voor isolatie te brengen (indicatief: energielabel A). Dit is een hoge norm, waarbij woningen geschikt zijn voor alle aardgasvrije alternatieven, inclusief all-electric. We hanteren ook een lagere norm “minimumniveau isolatie”, waarbij een woningen zodanig geïsoleerd is dat deze tenminste geschikt is voor een hybride warmtepomp.

Kan ik zelf kiezen?

Voorlopig is er geen verplichting om van het aardgas af te gaan. Ben je eigenaar van een woning, dan kun je zelf beslissen welke duurzame energievoorziening jouw voorkeur heeft. Ben je huurder bij een woningcorporatie dan loopt het via de woningcorporatie. Je kunt dus ook niet verplicht worden om op een warmtenet aan te sluiten. Het kan wel de goedkoopste warmteoptie zijn op dat moment.

Blijven de prijzen van de alternatieven voor aardgas gekoppeld aan de aardgasprijs?

De bedoeling is om deze koppeling op termijn los te laten zodat alternatieven voor aardgas aantrekkelijk worden. Wanneer dit gebeurt is nog niet duidelijk.

Mijn cv-ketel moet worden vervangen. Wat doe ik nu?

• Is de cv-ketel stuk en kan deze niet meer gerepareerd worden? Overweeg dan een warmtepomp of een hybride warmtepomp. Vraag onafhankelijk advies, bijvoorbeeld bij ons energieloket. Wil je dat niet? Dan kun je je cv-ketel vervangen voor een nieuwe. De meeste buurten en wijken zullen de komende 10 tot 15 jaar nog niet aardgasvrij worden. Moderne hoog-rendement (hr) cv-ketels zijn veel zuiniger dan de oude cv-ketels.
• Is de cv-ketel meer dan 10 jaar oud? Ook zonder nieuwe cv-ketel kun je al een stap zetten richting aardgasvrij. Bijvoorbeeld met extra isolatie. De Transitievisie Warmte geeft je straks richting voor goede duurzame alternatieven in jouw buurt of voor jouw type woning. Laat je altijd goed adviseren.

Wat is het verschil tussen een gewone warmtepomp en een hybride warmtepomp?

Met een warmtepomp wordt de woning volledig elektrisch verwarmd. Met een hybride warmtepomp blijft de cv-ketel en dus de gasaansluiting bestaan, maar wordt er alleen gas gebruikt bij hoogtemperaturen, denk dan aan het verwarmen van het water voor het douchen. Bij een volledig elektrische warmtepomp kunnen deze hoogtemperaturen met bijv. een booster bereikt worden.

Waarom stimuleren jullie het gebruik van hybride warmtepompen, terwijl Ede helemaal van het aardgas af wil?

Een aardgasvrij Ede in 2050 is het einddoel. We hebben hier nog even voor. In deze periode kan voor een groot deel van de gebouwen een behoorlijke reductie van CO2 uitstoot behaald worden door de inzet van hybride warmtepompen. Een hybride warmtepomp kost 4500 tot 7000 euro en levert de bewoner direct een besparing op tot 70 procent op het aardgasverbruik voor verwarming. Daarmee zijn ze beter voor het klimaat dan de traditionele cv ketel.

Hoe zit het met het geluidsoverlast van warmtepompen?

De geluidsnormen van warmtepompen zijn aangescherpt. Daarnaast zijn er naast luchtwarmtepompen ook andere soorten warmtepompen als lucht-water en bodem-waterwarmtepompen die minder geluid produceren.

De meeste oude wijken zijn niet berekend op meer elektrisch vermogen. Hoe zit dat?

Daarom is de Transitieivisie Warmte zo belangrijk. We bepalen op welke wijken we de komende jaren focussen. Ook de netbeheerder moet weten in welke buurten en wijken we aan de slag gaan zodat de energieinfrastructuur hier op aangepast kan worden.

Zijn er aanpassingen in huis nodig bij overstap op een warmtenet?

voor het aansluiten op het warmtenet is isolatie vooraf niet noodzakelijk. Isolatie kan in dat geval ook achteraf, maar wordt altijd aangeraden om energie en kosten te besparen.

Wanneer gaan we stoppen met biogrondstoffen als warmtebron voor het warmtenet?

Op een groen warmtenet kunnen diverse duurzame warmtebronnen worden aangesloten. In Ede is er begonnen met drie bio-energie installaties die lokale en regionale resthoutstromen benutten. Deze houtige reststromen zijn in de regio voldoende voorradig en dienen geen ander doel. Andere bronnen die aangesloten (kunnen en gaan) worden zijn: restwarmte, aardwarmte, collectieve zonnewarmte, windwarmte en warmte uit water. In de toekomst mogelijk zelfs groene waterstof. Op het moment dat deze bronnen worden aangesloten, wordt het aandeel duurzame biogrondstoffen(ook wel biomassa) kleiner. Wanneer helemaal gestopt kan worden met het gebruik van biogrondstoffen is nu nog niet duidelijk.

Waarom is geothermie (aardwarmte) als bron voor het warmtenet nog onzeker?

Bij Geothermie is de beschikbaarheid van voldoende rendabel te winnen warmte in de ondergrond de onzekerheid.

Hoe denkt gemeente Ede over het gebruik van waterstof?

Over duurzame waterstof is nog geen definitieve uitspraak te doen. Op basis van landelijk beleid voor duurzame waterstof willen we in Ede de mogelijkheid openhouden dat waterstof op termijn (na 2030) een bijdrage kan leveren voor woningen en gebouwen die moeilijk met een warmtenet of all-electric te verduurzamen zijn. Tegelijkertijd moeten we er ook rekening mee houden dat waterstof geen belangrijke rol gaat kunnen vervullen.

Wat gebeurt er met de cv-ketel?

De kans is groot dat je straks geen cv-ketel meer in huis hebt. Ben je aangesloten op een warmtenet, dan heb je geen cv-ketel nodig. De warmte komt dan via leidingen met warm water je huis binnen.

Bij elektrische oplossingen wordt de cv-ketel vervangen door een elektrisch alternatief, zoals een warmtepomp. Alleen als je overstapt op groen gas kan je een cv-ketel blijven gebruiken. Kies dan wel voor een energiezuinige ketel.

Wat gebeurt er met de gasleidingen onder de grond?

Wanneer het aardgas verdwijnt, zijn de gasleidingen overbodig. Volgens de huidige wetgeving mogen deze leidingen dan niet in de grond blijven zitten en worden ze verwijderd. Gasleidingen gaan ongeveer 45 jaar mee, daarna zijn ze verouderd. Elk jaar zijn er dan ook grote stukken van het gasnet die aan vervanging toe zijn. Er kan in dit geval ook gekozen worden om de leidingen te verwijderen. De keuze om ze te verwijderen of te vervangen hangt vooral af van de plannen om aardgas in het gebied te behouden of niet. Omdat het vervangen van gasleidingen erg duur is (vervanging van het 135.000 kilometer lange gasnet kost miljarden euro’s), kan het een goed moment zijn om over te stappen op alternatieve manieren om mee te verwarmen. In sommige gevallen kan het bestaande gasnet ook gebruikt worden om groen gas of waterstof door te vervoeren.

Wat kan ik al doen? Kan ik ook in verschillende stappen van aardgas af?

De overstap naar aardgasvrij wonen is het makkelijkst en meest betaalbaar als je dat op een logisch moment doet. Voor de meeste huizen is het logisch om de overstap stap voor stap te doen.

Heb je plannen om de keuken te verbouwen? Kies dan voor koken op inductie. Ben je van plan om je huis te verbouwen? Neem dan meteen ook isolatie mee. Wil je de kozijnen gaan schilderen? Kijk dan zeker of HR++ glas mogelijk is.

Als je al een goed geïsoleerd huis hebt, kun je ook nadenken over een warmtepomp. Ook kun je zonnepanelen op je dak leggen en je eigen energie opwekken. Zo kun je alvast beginnen met de voorbereidingen voor aardgasvrij wonen.

Er zijn verschillende dingen die je nu al kunt doen om je voor te bereiden op aardgasvrij wonen. Op deze pagina vind je vijf voorbeelden.

Ik zoek hulp bij het duurzamen. Waar kan ik terecht?

Wil je je huis, bedrijf of instelling verduurzamen? Of wil je aan de slag in jouw appartementencomplex, maar weet je niet waar je moet beginnen? Wij helpen je graag op weg met een gratis energiescan en informatie over leningen en subsidies. Bekijk hier ons hulpaanbod.

Wist je trouwens dat we ook een Energieloket hebben in Ede? Stuur je vraag in via het contactformulier of bel naar (0318) 489 321. De adviseurs van het Energieloket helpen je graag verder!

Hoe gaat de gemeente om met aardgas bij nieuwbouw?

Nieuwbouw is altijd aardgasvrij. Dat is landelijke regelgeving. Voor nieuwbouw zijn er voldoende alternatieven om huizen te verwarmen zonder aardgas.

Ik woon in het buitengebied van Ede. Kan ik dan ook aangesloten worden op een warmtenet?

We kijken in de Transitievisie Warmte naar de grotere kernen. Het buitengebied is belangrijk, maar daar zien we dat een collectieve oplossing als het aansluiten op het warmtenet niet realistisch is. Daar zal een all-electric optie, zoals een warmtepomp, de beste oplossing zijn of op lange termijn duurzaam gas op basis van bouwjaar en type.

Wat is de huidige stand van het gebruik van waterstof en geothermie voor warmte?

Waterstof is op dit moment voor de gebouwde omgeving niet in grote hoeveelheden aanwezig. Het produceren van waterstof (energiedrager) wordt nu veel gedaan door aardgas en geeft op dit moment zelfs een hogere CO2-uitstoot dan het gebruik van aardgas in de gebouwde omgeving. Voor geothermie lopen er op dit moment rondom Ede onderzoeken voor een (regionaal) warmtenet met ultradiep geothermie. Ook ondiepe geothermie is een kans, maar is voorlopig nog niet beschikbaar.

Wie gaat er betalen voor de aanpassingen in mijn huis?

Als je nu aan de slag gaat met je huis, betaal je zelf de kosten (los van de lopende subsidies). Dat is niet heel vreemd, want je móet nu nog niets. Een aantal maatregelen, zoals bijvoorbeeld spouwmuurisolatie, laten veel mensen nu al uitvoeren omdat het comfort en energiebesparing oplevert. Maar het is natuurlijk met name de vraag hoe je aanpassingen kunt betalen als het straks wel moet.

Het kabinet wil dat het verduurzamen van de woning voor zoveel mogelijk mensen woonlastenneutraal is. Dit houdt in dat de maandelijkse lasten gelijk blijven of lager worden. Het gaat dan om energiekosten (gas, elektriciteit, warmte) en hypotheeklast of huur. De Rijksoverheid is bezig om dit mogelijk te maken door de gemiddelde kosten voor energie te verlagen, subsidies te geven en nieuwe aantrekkelijke financieringsmogelijkheden te ontwikkelen. Nog niet alles is op orde, dat kost tijd.

De gemeente vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen en de aanpassingen aan de woning kan betalen. Bij het opstellen van wijkuitvoeringsplannen worden de kosten én baten goed onderzocht. We houden daarbij de ontwikkelingen van de Rijksoverheid in de gaten. En een wijkuitvoeringsplan wordt pas vastgesteld, als de gemeenteraad ziet dat de plannen haalbaar en betaalbaar zijn.

Voor de wijken die in een vroeg stadium van het aardgas afgaan, is het in de meeste gevallen nodig dat er vanuit de overheid aanvullende financiering komt. Want degenen die eerder overstappen, kunnen nog niet meeprofiteren van ervaring, innovaties en kostenreducties die gepaard gaan met grote aantallen die later gaan volgen. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de overheid de komende jaren de extra kosten zal subsidiëren.

Wil je je huis, bedrijf of instelling verduurzamen? Of wil je aan de slag in jouw appartementencomplex, maar weet je niet waar je moet beginnen?

Kijk dan op hier voor gratis advies van ons Energieloket en meer informatie over de beschikbare subsidies en leningen om te verduurzamen.